bimanset
Orta Doğu’da gerilimin giderek tırmanması ve İsrail ile İran’ın doğrudan savaşın içine girme riski küresel ekonomiyi de tehdit ediyor. Özellikle de petrol piyasası için çok büyük bir belirsizlik var.
Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e saldırmasından ve Gazze Şeridi’nde çatışmaların başlamasından bu yana geçen yaklaşık bir yıl boyunca yatırım stratejistleri, Orta Doğu’da daha geniş çaplı bir savaşın patlak verebileceği, dünya petrol arzının daralabileceği ve küresel ekonomide şok dalgaları yaratabileceği konusunda uyarılarda bulundu.
Piyasalar genel olarak daha geniş çaplı bir çatışma potansiyelini görmezden geldi: Petrol fiyatları geçtiğimiz yıl boyunca büyük ölçüde durgun seyretti ve tüccarlar dünyadaki arz bolluğu karşısında rahatladı.
Ancak İran’ın Salı günü İsrail’e füze fırlatmasının ardından, piyasanın artan bölgesel çatışma riskini hesaba katmasıyla petrol fiyatları yükselmeye başladı. Başkan Joe Biden’ın Perşembe günü İran’ın petrol tesislerine yönelik bir İsrail saldırısına destek konusunda “tartışmalar” olduğunu söylemesinin ardından, küresel petrol göstergesi olan Brent ham petrolünün fiyatı bir yıldan uzun bir sürenin en büyük haftalık kazancını kaydetti.
Citi’nin eski baş küresel siyasi analisti olan ve şu anda bağımsız bir danışmanlık şirketi yöneten Tina Fordham, “Yatırımcılar bir süre kayıtsız kaldı, ancak nihayet Orta Doğu’ya dikkat etmeye başladı” ifadelerini kullandı.
“Bu henüz mükemmel bir ‘fırtına’ değil” diyen Fordham, ”Ancak piyasaların önünde hala bir dizi risk var” sözlerini kaydetti.
Piyasalar İsrail’in tepkisine odaklandı
Herkes İsrail’in bir sonraki hamlesini bekliyor. Örneğin İran’ın petrol altyapısına ya da nükleer tesislerine saldırmak çatışmayı şiddetlendirecek. Biden İran’ın nükleer tesislerine yönelik bir saldırıyı desteklemeyeceğini söyledi ve Cuma günü İsrail’i İran’ın petrol sahalarını vurmaması konusunda uyardı. Lazard’ın finansal danışmanlık ve varlık yönetimi bölümünün baş piyasa stratejisti Ronald Temple, “Risk sıfır değil, yani enerji erişimini kısıtlayan topyekûn çatışmadan barışçıl bir çıkışa kadar uzanan farklı senaryoları değerlendirmek için yeterince yüksek” dedi.
Petrol fiyatları endişeyle takip ediliyor
Petrol fiyatları en büyük küresel ekonomik risk faktörü. İran, çoğunlukla Çin’e sattığı dünya petrol arzının yaklaşık %2’sini üretiyor. Ancak İran’ın Basra Körfezi’ni Umman Denizi’ne bağlayan Hürmüz Boğazı’na erişimi engellemesi halinde küresel ekonomi için en büyük sıkıntı yaşanabilir, çünkü dünya petrolünün yaklaşık %20’si buradan geçiyor.
